Kiedy i jak sadzić cebulę
Trudno wyobrazić sobie bez niej gotowanie. Dodaje się ją dań wegetariańskich i do potraw mięsnych, do zup, a także do sałatek. Aromatyczna cebula daje dużo smaku, a do tego jest bardzo zdrowa. Dlaczego zatem nie spróbować uprawy cebuli w przydomowym ogródku? Lub nawet w doniczce na balkonie?
Odmiany cebuli
W zależności od odmiany cebula daje plony w różnym czasie. Cebule zimujące sadzi się latem lub jesienią, a plony uzyskuje dopiero w kolejnym roku. Najlepsze odmiany sadzonek to:
- Cebula "Stuttgarter Giant" o jędrnych i smacznych owocach; jej cebulki są lekko spłaszczone i dobrze się je przechowuje;
- Cebula "Algida" – odmiana zimująca nadająca się do bezpośredniego spożycia i krótkiego przechowywania;
- Cebula "Czerniakowska" odporna na niekorzystne warunki uprawy; kulista o biało-kremowym miąższu nadająca się do bezpośredniego spożycia i do przechowywania;
- cebula "Inga" – niezawodna odmiana o podwyższonej odporności na choroby grzybowe i złe warunki pogodowe; cebula o kształcie jajowatym z biało-kremowym miąższem;
- Cebula szalotka "Zebrune" – podłużna cebula o delikatnym smaku doskonała na kanapki i jako dodatek do sałatek.
Jakie narzędzia i sprzęty są potrzebne do uprawy cebuli?
Do sadzenia cebuli przyda się specjalna sadzarka stalowa do cebulek. Dzięki niej wydrążymy otwór o regularnym kształcie i głębokości odpowiedniej dla sadzonki. Używając sadzarki, nie naruszymy ziemi wokół innych roślin i szybko przygotujemy stanowisko pod uprawę cebuli.
Do uprawy będzie potrzebna też siatka – położona na młodych sadzonkach powstrzyma ptaki przed wyciąganiem rośliny z ziemi.
Jak uprawiać cebulę?
Choć warzywo można wysiewać, częściej do uprawy wykorzystuje się cebulę do sadzenia. Specjalnie wyhodowane sadzonki młodych cebulek są gotowe do wsadzenia do ziemi. Jak sadzić cebulę? Przed umieszczeniem warzywa w glebie należy przygotować dla niej stanowisko. Usuwamy z ziemi kamienie i wyrywamy chwasty. Przekopujemy i spulchniamy ziemię (można zrobić to za pomocą grabi). Zanim posadzimy cebulę, kilka tygodni wcześniej odżywiamy glebę granulowanym nawozem. Jeśli na jesieni ziemia nie była nawożona kompostem lub obornikiem, podwajamy ilość nawozu dodanego do gleby.
Sadzenie cebuli do gruntu rozpoczynamy od przygotowania grządek. Gotowe sadzonki wsadzamy co 20 cm. Cebula powinna lekko wystawać z ziemi – nie możemy całkowicie przysypać jej glebą. Na zakończenie obficie podlewamy sadzonki, uważając, żeby nie lać wody bezpośrednio na cebulę, a grządki przykrywamy siatką. Powstrzyma ona ptaki przed wyciąganiem z ziemi młodych cebulek.
W domowych warunkach sadzenie cebuli ma jedno przeznaczenie: sadzi się ją na szczypior. Warzywo przydaje się szczególnie zimą, kiedy brakuje świeżych nowalijek. Szczypiorek jest doskonałym dodatkiem pasującym i do jajecznicy, jak i do potraw z kuchni azjatyckiej. Z powodzeniem można dodawać go do sałatek lub jeść z nim kanapki i twarożek.
Cebula do posadzenia w doniczce powinna być już wyrośnięta. Naszym celem nie jest wyhodowanie całego warzywa, a jedynie jego górnej części, czyli szczypioru. Sadzonka cebuli powinna wyglądać zdrowo, nie może być ani nadgnita, zbyt miękka, a w żadnym razie spleśniała. Wybierając cebulę dymkę, uzyskamy drobniejszy i delikatniejszy szczypior, niż gdy zasadzimy cebulę białą lub czerwoną.
Jak sadzić cebulę na szczypior? Jeśli sadzimy jedno warzywo, wybierzmy większą doniczkę. Jeśli dwie cebule lub więcej, zasadźmy je w podłużnej skrzynce lub korytku. Cebula nie potrzebuje specjalnej ziemi. Wyrośnie w każdej, jednak najlepsza będzie dla niej uniwersalna ziemia do kwiatków lub taka z dodatkiem torfu. Przy sadzeniu cebuli na szczypior trzeba pamiętać, żeby pozostawić fragment warzywa nad ziemią. Już po ok. tygodniu od zasadzenia pojawią się pierwsze łodyżki szczypiorku.
Najlepszy czas na sadzenie cebuli przypada na wczesną wiosnę. Wprawdzie niektóre gatunki można sadzić również na jesieni, tak żeby zbiory uzyskać wczesnym latem, ale cebulki mogą wtedy łatwo zgnić. Ziemia jest mokra i ciężka, a to sprzyja psuciu się warzywa.
Kiedy sadzić cebulę w doniczce na szczypior? Nie ma jednego terminu i cebulę można posadzić o dowolnej porze roku. Domowe warunki sprzyjają rośnięciu szczypioru, więc kiedy tylko przyjdzie nam na niego ochota, wybierzmy zdrową cebulkę i zacznijmy jej uprawę.
Jak pielęgnować cebulę?
Cebula potrzebuje żyznej gleby o zrównoważonym pH. Nie lubi kwaśnej ziemi, dlatego w przypadku gleby torfowej pH powinno wynosić 5,5-6,5, a w przypadku gleb mineralnych 6,5-7,0.
Warzywu trzeba dostarczać też odpowiednich pierwiastków, takich jak azot, fosfor i potas. Brak tych składników powoduje zatrzymanie wzrostu lub powolne rośnięcie, żółknienie i brązowienie szczypioru. Niedobory mineralne uzupełniamy np. nawozem interwencyjnym Substral Magiczna Siła. Produkt daje szybkie efekty, a jego zastosowanie poprawia plony i daje roślinom wyższą odporność na choroby.
Podczas uprawy cebuli dbamy o jej dobre nawodnienie. Ponieważ warzywo ma płytki system korzeniowy, jest wrażliwe na niedobory wody. Cebuli nie można jednak przelewać, bo inaczej zgnije.
Jak i kiedy zbierać cebulę?
Cebulę zasadzoną na wiosnę zbieramy późnym latem lub wczesną jesienią. Gatunki posadzone na jesieni dojrzeją wczesnym latem lub w połowie letniego sezonu. Kiedy szczypiorek zaczyna żółknąć i jego górna część zaczyna się załamywać, oznacza to, że cebula jest gotowa do zbioru. Warzywo wyjmujemy delikatnie z ziemi, tak żeby nie uszkodzić wyrośniętych cebulek.
Wykopaną cebulę możemy przechowywać przez dłuższy czas i korzystać z niej do następnych zbiorów. Warzywo układamy na metalowej kratce lub na półce, tak żeby miało swobodny dostęp powietrza. Na kilka tygodni zostawiamy je na słońcu lub w szklarni do wyschnięcia. Kiedy skórka stanie się sucha i papierowa, cebulę przekładamy do materiałowych siatek. Przechowujemy ją w jasnym, chłodnym i dobrze wentylowanym pomieszczeniu. Jeśli umieścimy warzywo w ciemnym miejscu, jest bardzo prawdopodobne, że wykiełkuje.
Możliwe problemy, szkodniki i choroby w uprawie cebuli
W hodowli cebuli może pojawić się problem z kwitnieniem. Zdarza się że jeden z pędów twardnieje i zaczyna na nim rosnąć pęd kwiatowy. To naturalny proces zachodzący wtedy, kiedy roślina „odczuwa” stres. Kwitnienie ma spowodować jak najszybsze wyprodukowanie nasion. Cebula wypuszcza kwiat, bo wydaje jej się, że umiera. Żeby więc utrzymać ciągłość gatunku, musi dać nasiona.
Sadzenie cebuli odbywa się na początku wiosny, kiedy to mogą pojawić się jeszcze chłody, a nawet przymrozki. Niektórym cebulom wydaje się, że sezon już się kończy, dlatego wypuszczają kwiaty. Inną przyczyną kwitnienia może być też zbyt obfite nawożenie oraz susza i brak odpowiedniej ilości wody.
Szkodniki atakujące cebulę to:
- śmietka cebulanka – niewielka szara muchówka, która drąży korytarze w cebuli
- chowacz szczypiorek – chrząszcz żerujący na szczypiorze
- wgryzka szczypiorka – motyl, którego larwy wyjadają miąższ szczypioru
- wciornastki – małe owady żerujące na szczypiorze
Uprawa cebuli narażona jest również na choroby grzybicze, takie jak rdza pora. Objawia się ona żółtymi plamkami na szczypiorze. Patogen powoduje żółknięcie i zamieranie liści oraz słabsze zbiory. Jeśli cebula była dotknięta tą chorobą, grządki po warzywie trzeba starannie przekopać i przez kolejne lata nie sadzić na nich cebuli, pora ani szczypiorku.