Er is niks lekkerder dan de smaak van vers geplukte, zelfgekweekte tomaten, die nog warm zijn van de zomerzon. Heerlijk in zomerse salades, in een zelfgemaakte tomatensoep of op je pizza.
Ga je tomaten kweken in een serre, in plantenbakken of in hangmanden? Hierbij onze tips met alles wat je moet weten over het zelf kweken van tomaten.
Tomatenterminologie
Als je helemaal nieuw bent in de wereld van het tomatenkweken, is het aangeraden om je eerst te verdiepen in de tomatenterminologie. Om te beginnen zijn er verschillende soorten tomaten: zoals bijvoorbeeld saladetomaten, de ronde, rode tomaten van gemiddelde grootte die je kent van de supermarkt, of de kleine, pittige, zoete cherrytomaatjes, die ook wel kerstomaatjes genoemd worden. Ook ken je vast de ovale pruimtomaten wel, ze hebben weinig zaden en zijn ideaal om mee te koken. En dan zijn er ook nog de bekende grote vleestomaten.
Er zijn twee groepen tomatenplanten; stamtomaten en struiktomaten, ingedeeld op de manier van groeien. Stamtomaten groeien met één stam recht omhoog, die ondersteund moet worden door bijvoorbeeld een lange stok. Struiktomaten blijven veel kleiner. Zoals de naam al zegt, worden het lage, bossige planten. Ze hebben geen ondersteuning nodig, behalve als ze helemaal vol hangen met tomaten. Hieronder een paar soorten tomaten die je zou kunnen kiezen:
-
Tomaat ‘Alicante’: een stamtomaat met een grote oogst
-
Tomaat ‘Big Boy’: een vleestomaat met volle smaak
-
Tomaat ‘Shirley’: een populaire stamtomaat met grote oogst
-
Tomaat ‘Gardener’s Delight’: een stamtomaat met pittige cherrytomaatjes
-
Tomaat ‘Tumbling Tom’: een struiktomaat met grote hoeveelheden smakelijke cherrytomaatjes.
Waar tomaten kweken
Tomaten die in serres gekweekt worden, hebben een langer groeiseizoen en een verminderde kans op ziektes als bacterievuur. Maar tomaten kunnen ook goed buiten gekweekt worden op een beschutte, zonnige plek.
Ze kunnen direct in de volle grond geplant worden, zolang deze maar rijk aan voedingsstoffen, vruchtbaar en goed doorlatende is. Je tomaten ook in plantenbakken kweken, die je vult met goede multifunctionele compost.
Benodigdheden om zelf tomaten te kweken
Om zelf tomaten te kweken heb je het volgende nodig:
-
9 cm potjes voor de zaden
-
Potten met een diameter van 25-30 cm (als je de tomaten in plantenbakken gaat kweken)
-
Uitgebalanceerde plantenvoeding voor algemeen gebruik
-
Stokken
-
Binddraad
-
Pootstok
-
Spade
Tomaten uit zaad kweken
Als je een verwarmde serre hebt, kan je aan het einde van de winter al beginnen met het zaaien van tomaten. Anders begin je in het vroege voorjaar binnen met zaaien.
-
Vul de 9 cm potjes met multifunctionele potgrond.
-
Leg in elk potje een zaadje boven op de compost en bedek deze voorzichtig met nog een dun laagje compost.
-
Geef de potjes water, dek ze af met huishoudfolie en zet ze in een kas of op een zonnige vensterbank.
-
Als de zaden zijn ontkiemd, verwijder je de huishoudfolie. Geef de potjes regelmatig water om de compost goed vochtig te houden.
-
Plant de zaailingen op hun definitieve plek als ze ongeveer 15 cm zijn.
Tomaten buiten planten
-
Controleer de weersverwachting voor je besluit om je tomaten buiten te gaan planten. Wacht toch er echt geen kans meer is op vorst. Meestal is dit rond eind mei, begin juni. Meng, voor je gaat planten, flink wat compost of goed verteerde stalmest door de grond.
-
Laat de zaailingen een week afharden voordat je ze buiten plant. Zet ze overdag in hun potjes buiten en haal ze 's nachts weer naar binnen.
Verzorging van tomatenplanten
Het geheim van het verzorgen van tomatenplanten is regelmatig water en meststof geven, zeker als de vruchten zich gaan ontwikkelen. Probeer de grond altijd even vochtig te houden. Als de planten eerst uitdrogen en daarna ineens heel veel water krijgen, dan nemen de vruchten te veel vocht op waardoor ze openbarsten. Leg bij nat weer een dikke laag compost rond de tomaten om de bodemvochtigheid constant te houden.
Bind bij stamtomaten de hoofdstengels tijdens de groei vast aan stokken en haal de kleine zijscheuten in de hoeken tussen de zijtakken en de hoofdstam steeds weg. Zodra er vijf trossen (zijtakken met blad en vrucht) zijn ontstaan, knip je het groeipunt van de hoofdstam eruit. Hierdoor kan de plant alle energie steken in het produceren van meer vruchten.
Bij struiktomaten hoef je de zijscheuten en de groeipunten niet te weg te knippen. Wel kan het zo zijn dat je de zwaarbeladen takken met stokken moet ondersteunen.
Tomaten problemen
Phytophthora is het grootste probleem voor tomatenkwekers. Het is een schimmelziekte die overgedragen wordt via de lucht. De ziekte komt vooral voor onder warme, vochtige omstandigheden. De schimmelziekte kan bacterievuur veroorzaken. Bruine vlekken op bladeren zijn de eerste indicatie van bacterievuur. Als je die ziet, moet je ze direct verwijderen en weggooien.
Er is helaas geen behandeling tegen bacterievuur, maar er zijn wel voorzorgsmaatregelen die je kunt nemen om het risico te verminderen:
-
Kies ziekteresistente soorten. Er zijn verschillende rassen veredelt die een verhoogde resistentie tegen bacterievuur te hebben. Geen van hen is echter gegarandeerd ziekteresistent.
-
Let er goed op dat je alleen de grond rondom de plant water geeft en niet knoeit op de bladeren.
Serreplanten lopen minder risico op bacterievuur, maar kunnen wel aangevallen worden door spint en bladluizen. Om spint te ontmoedigen, kan je de planten het beste regelmatig vernevelen en de bladluizen weghalen met een vochtige doek.
Wanneer tomaten oogsten
Tomaten die in een serre gekweekt worden, zijn halverwege de zomer rijp. Tomaten die buiten gekweekt worden, rijpen iets later; halverwege tot laat in de zomer. Dit is afhankelijk van of het een koude of warme zomer is geweest.
Rijpe tomaten zijn egaal van kleur. Als ze eenmaal rijp zijn, kunnen ze tot twee weken aan de plant blijven zitten. Je hoeft ze dus pas te plukken als je ze nodig hebt.
Als de temperatuur in de herfst daalt, zullen de tomaten aan de planten uiteindelijk niet verder rijpen. Geen zorgen, je kan ze dan binnen verder laten rijpen. Haal in oktober alle overgebleven tomaten van de plant en doe ze samen met een banaan of een appel in een papieren zak. Bananen en appels geven het gas ethyleen af, dat tomaten stimuleert om te rijpen. Dit proces duurt ongeveer twee weken. Controleer tijdens deze twee weken de zak regelmatig en haal de tomaten eruit als ze rijp zijn.
Of je nu een grote of kleine tuin hebt, er is altijd wel een tomatenplant die bij je past. Begin dus vandaag nog met kweken en geniet in de zomer van je eigen heerlijke tomaten.
