Vogelmuur

Wat is vogelmuur precies?  

Zoals de naam al doet vermoeden is vogelmuur erg in trek bij vogels, maar niet bij tuiniers. De kleine eenjarige bodembedekker heeft namelijk de neiging om ongevraagd tuinen in te palmen. Dit leuke plantje heeft als voordeel dat het eetbaar is. Weeg dus de voor- en nadelen tegen elkaar af voor je besluit om het volledig te weren uit je borders of moestuin.   

Hoe herken je vogelmuur?  

Vogelmuur (Latijnse naam: Stellaria media) is een eenjarige plant uit de anjerfamilie (Caryophyllaceae). Hij is dus verwant met de anjers die misschien ook in je border staan. Vogelmuur houdt van een zonnige standplaats, maar doet het ook goed in de halfschaduw. 

De zachtgroene blaadjes zijn eirond en blijven vrijwel het hele jaar door staan. Vogelmuur wordt als plant bijzonder op prijs gesteld door natuurliefhebbers. Hij is namelijk eetbaar en de blaadjes zijn heerlijk in een slaatje of bereid zoals spinazie. 

Vanaf het begin van de lente en tot het begint te vriezen, draagt vogelmuur diep ingesneden witte bloemetjes die op een ster lijken. Vandaar ook de Latijnse naam Stellaria ('stella' betekent ster). Na verloop van tijd maken de onopvallende bloemetjes plaats voor zaden waarop vogels dol zijn. Ze worden zelfs in dierenspeciaalzaken verkocht, bijvoorbeeld voor parkieten. Vogelmuur groeit zeer krachtig en kan duizenden zaden produceren die zich verspreiden in de tuin en de moestuin.  

OPGELET: vogelmuur is eetbaar, maar dat geldt niet voor een plant die er goed op lijkt: Anagallis arvensis of rood guichelheil, die zoals de naam al doet vermoeden rode bloemen heeft. Zorg er dus voor dat je zeker bent van de soort voor je aan het proeven slaat.  

Schade veroorzaakt door vogelmuur  

Het goede nieuws is dat de aanwezigheid van vogelmuur erop wijst dat je tuin een gezonde en evenwichtige bodem heeft. Minder goed nieuws is dat ook vogelmuur zich hier thuis voelt, en soms wat al te goed… Dat is meteen ook de reden dat velen deze mooie bodembedekker liever kwijt dan rijk zijn.  

Op braakliggende grond zal vogelmuur geleidelijk aan groene eilandjes creëren, die naarmate de seizoenen verstrijken steeds groter worden, niet in het minst omdat de plant zo veel zaad produceert. Dat is al niet ideaal voor een gazon, maar nog veel minder voor een moestuin met pas ingezaaide bedden.  

In borders met een dichte begroeiing zal vogelmuur zich niet langer gedragen als een bodembedekker, maar meer de lucht in groeien om zo veel mogelijk zonlicht te vangen. Op dat moment ontstaat concurrentie met de andere gewassen, die geleidelijk aan verzwakken.  

Een ander probleem is dat vogelmuur andere ongewenste gasten meebrengt, zoals kaswittevlieg en spint, en er ook van wordt beschuldigd het mozaïekvirus te verspreiden (dat komkommers en tomaten aantast). De plant is dan ook niet welkom in de serre of de moestuin.  

Hoe verwijder je vogelmuur?  

Vogelmuur in de tuin 

Vogelmuur is een eenjarige plant met ondiepe wortels. Met een schoffel raak je dus op vrij eenvoudige manier verlost van de plant. Begin al vanaf het vroege voorjaar te schoffelen, want vogelmuur behoort tot de planten die als eerste de kop opsteken. Als je later in het seizoen schoffelt, heeft dat bovendien een negatieve invloed op de groenten en bloemen in de buurt. Gebruik dan een onkruidtrekker en ga gericht te werk. Het is ook mogelijk om een onkruidbrander te gebruiken. Na het wieden mag vogelmuur op de composthoop. 

Je kunt ook overwegen om een product te sproeien in je border, maar zorg er dan wel voor dat je een aangepaste onkruidverdelger gebruikt en de planten eromheen beschermt.  

Vogelmuur in loopzones 

De randen van terrassen en paden zijn geen plaatsen waar je een invasie van vogelmuur wilt. Om dat te voorkomen kun je op jonge planten een niet-selectieve onkruidverdelger op basis van azijnzuur of pelargonzuur sproeien. 

Vogelmuur in het gazon 

Om te vermijden dat vogelmuur opduikt in een jong gazon, kun je speciale gazonmest gebruiken in de lente en in de herfst.  

Hoe vermijd je dat vogelmuur zich verspreidt? 

Als je de verspreiding van vogelmuur in de moestuin wilt tegengaan, bestaan er verschillende oplossingen:  

• Techniek van het vals zaaibed: spit in het begin van de lente je grond om alsof je gaat zaaien, maar doe dat nog niet. Algauw zullen de jonge vogelmuurscheuten de kop opsteken. Even schoffelen volstaat dan om er korte metten mee te maken.  

• Bedek de grond met een ondoorzichtig zeil. 

• Oogst de blaadjes van vogelmuur: zo kun je ervan smullen en de plant terwijl uitputten.