Gwiazdnica pospolita – zwalczanie

Czym jest gwiazdnica pospolita?

Gwiazdnica pospolita (łac. Stellaria media), nazywana również mokrzycą, należy do rodziny roślin goździkowatych. Występuje na całym świecie i rośnie nawet na wyspach wokół Antarktydy. W Polsce jest bardzo popularną rośliną.

Jest to bylina jednoroczna, której okres kwitnienia przypada na miesiące od maja do października. Przy sprzyjającej pogodzie gwiazdnica potrafi kwitnąć nawet cały rok. Nie potrzebuje wysokich temperatur, żeby wykiełkować. Już 2°C jej wystarczą, żeby zaczęła rosnąć (choć optymalna temperatura to 13°C-20°C). Ciekawym faktem jest to, że roślina może zachować zdolność do kiełkowania nawet przez 68 lat!

Gwiazdnica pospolita rozsiewa się przez wiatr, ale to nie jedyny sposób, w jaki się rozmnaża. Nasiona zjadane przez ptaki przenoszone są z jednego miejsca na drugie i nie tracą swoich właściwości kiełkowania. Roślina przekazuje swój materiał genetyczny też przez korzenie – może zatem rozmnażać się wegetatywnie.

Gdzie spotkamy gwiazdnicę pospolitą? Często rośnie w okolicach domów, na wysypiskach śmieci, przy drogach i na nieużytkach. Niestety wkracza też na pola uprawne, gdzie staje się trudnym do wyeliminowania chwastem. Rozrasta się szczególnie chętnie w roślinach ozimych, rzepaku, burakach, kukurydzy i ziemniakach, a także wśród roślin strączkowych. Mokrzyca, jak często nazywa się tę roślinę najbardziej lubi rejony chłodne, ale wilgotne. Jest azotolubna i wybiera gleby bardzo żyzne (kwaśne lub lekko zasadowe). Dzięki obecności gwiazdnicy pospolitej można stwierdzić, czy stanowisko nadaje się pod uprawy. Roślina nie wzejdzie na mało żyznym terenie.

Gwiazdnica pospolita – właściwości lecznicze

Choć mokrzyca potrafi zniszczyć uprawy, jest też leczniczym zielem. Napar z rośliny stosuje się wewnętrznie i zewnętrznie. Gwiazdnica zawiera wiele substancji aktywnych wpływających pozytywnie na zdrowie. Roślina przyspiesza przemianę materii i poprawia pracę układu trawiennego. Działa też łagodząco na kaszel i chrypkę. Poprawia wygląd skóry, a także wzmacnia naczynia krwionośne. Należy zatem do wszechstronnych preparatów leczniczych w medycynie naturalnej.

Jak rozpoznać gwiazdnicę pospolitą?

Gwiazdnica pospolita uznawana za chwast to roślina tworząca łany. Ma delikatne i drobne listki o jajowatym kształcie. Wije się nisko po ziemi, a jej pęd jest lekko owłosiony i silnie się rozgałęzia. Mokrzyca kwitnie na biało drobnymi gwiazdkowymi kwiatami. Owocem rośliny jest torebka (pojawia się po przekwitnięciu kwiatów), w której znajdują się kuliste lub nerkowate nasiona. Cechą charakterystyczną gwiazdnicy pospolitej są cienkie, ale bardzo długie łodygi (zielone lub czerwonawe) mocno rozrastające się na boki.

Uszkodzenia wywołane przez gwiazdnicę pospolitą

Gwiazdnica pospolita nie należy do chwastów o dużej szkodliwości dla upraw. Jej zwalczanie bywa uciążliwe, jednak udaje się skutecznie zapanować nad jej rozprzestrzenianiem się. Mokrzyca może zagrażać dopiero co wysianym warzywom, takim jak fasola czy groch. Wszystko dlatego, że chwast bardzo szybko przyrasta i zagłusza uprawiane gatunki. Gwiazdnica pospolita jest bardzo płodna – jedna roślina wytwarza w sezonie ok. 20 tys. nasion. Oznacza to, że w jednym roku wydaje 3-4 pokolenia roślin. Mokrzyca może opanować naszą uprawę truskawek, które nie poradzą sobie z bardzo inwazyjnym chwastem. Słabsze odmiany będą musiały walczyć z gwiazdnicą pospolitą o składniki pokarmowe, bo chwast pobiera z gleby duże ilości azotu i „podkrada” innym roślinom składniki mineralne.

Co ciekawe, na niektórych naturalnych obszarach gwiazdnica pospolita jest rośliną bardzo pożądaną i pożyteczną. Dzięki temu, że mocno się rozrasta, chroni gleby, które mogłyby ulec erozji. Jej kwiaty są też bardzo wartościowe dla pszczół.

Zapobieganie gwiazdnicy pospolitej

Najlepszym sposobem na walkę z gwiazdnicą pospolitą jest jej zwalczanie przez zabiegi profilaktyczne. Przed uprawą ogrodową musimy gruntownie odchwaścić stanowisko, gdzie będą rosły warzywa czy kwiaty ozdobne. Choć gwiazdnica ładnie się prezentuje, wykazuje właściwości lecznicze i dobrze smakuje, nie udaje się jej „uprawiać” ze słabszymi gatunkami roślin. Niewypleniony chwast prędzej czy później opanuje naszą domową uprawę. Chwast jakim jest gwiazdnica wymaga bezwzględnego usuwania na polu. Każda większa plantacja, czy to truskawek, czy fasoli i grochu, nie przetrwa ataku mokrzycy lub wyda słabszy jakościowo plon.

Jeśli zabiegi profilaktyczne nie przyniosły oczekiwanego rezultatu, próbujemy zlikwidować chwast metodami mechanicznymi. Wyrywamy gwiazdnicę z ogródka, a najlepiej ją wykopujemy, tak żeby usunąć korzeń i kłącza. W razie konieczności sięgamy po środki chemiczne np. po Roundup® AntyChwast TOTAL Ultra. Preparat zawiera naturalną substancję kwas pelargonowy, który w glebie ulega biodegradacji. Efekty działania herbicydu widoczne są już po 2 h od zastosowania.

Jak chronić się przed gwiazdnicą pospolitą?

Profilaktyka należy do najlepszych metod kontrolowania chwastów. Oprócz tego, że kosztuje to mniej pracy, niż usuwanie później szkodliwych roślin w trakcie uprawy (rośliny mogą ulec zniszczeniu lub wydać słabszy plon), jest też bardziej ekologiczne. Zanim założymy plantację lub wysiejemy nasiona do gruntu, mamy więcej możliwości oczyszczania terenu. Możemy z łatwością wdrożyć metody mechaniczne, jak również agrotechniczne (polegające na przykryciu stanowiska np. agrowłokniną lub ciemną folią odcinającą chwastowi dostęp do światła).

Ochrona przed gwiazdnicą pospolitą na terenach uprawnych:

• wysiew nasion pochodzących ze sprawdzonego źródła i pozbawionych nasion chwastów,
• regularne odchwaszczanie uprawy,
• usuwanie chwastów z terenów przyległych – ze ścieżek, z rowów, z miedzy,
• mniejsza częstotliwość nawożenia azotem,
• utrzymywanie odpowiedniego pH gleby,
• nawożenie uprawy tylko dobrze rozłożonym obornikiem,
• oczyszczanie maszyn przeznaczonych do wysiewu nasion i zbioru plonów.

Ochrona przed gwiazdnicą pospolitą w ogródku:

• dokładne przekopanie ziemi pod uprawę,
• odchwaszczenie gleby,
• zastosowanie herbicydu jeszcze przed rozpoczęciem uprawy,
• zasadzenie w ogrodzie roślin będących konkurencją dla gwiazdnicy – sadzimy groch lub cebulę, a na ich miejsce wsadzamy później truskawki.