Zaraza ziemniaka – symptomy i zwalczanie

Zaraza ziemniaczana, pomimo nazwy, występuje nie tylko na ziemniakach, ale także na innych przedstawicielach rodziny psiankowatych. Jest częstym problemem w uprawach pomidora. Może doprowadzić niemal do całkowitego zniszczenia plonów. Jak zapobiegać i zwalczać tę groźną chorobę grzybową?

Zaraza ziemniaczana jest wywoływana przez Phytophthora infestans, organizm grzybopodobny. Zimuje w formie przetrwalnikowej w glebie lub na jej powierzchni. Dobrze rozwija się w umiarkowanych temperaturach. Sprzyja mu duża wilgotność i częste opady deszczu. Niestety równie dobrze rozwija się pod osłonami (tunele i szklarnie), co w uprawie gruntowej. Objawy występują wiosną – najczęściej od kwietnia w pierwszym przypadku, od czerwca w drugim. Zazwyczaj najbardziej nasilone infekcje są widoczne w lipcu i sierpniu.

Symptomy zarazy ziemniaka:

• Początkowo na liściach pojawiają się szarozielone, wodniste plamy. Z czasem przebarwiają się na brązowo. Unerwienie jest nienaturalnie brunatnoczarne.

• Przy silnej infekcji na spodniej stronie blaszek liściowych występuje szarawy nalot. Jest delikatny, nie tak gęsty jak w przypadku szarej pleśni.

• Porażone liście usychają.

• Na pędach, kwiatach i zawiązkach owoców (u pomidora) występują nekrotyczne plamy. U dojrzewających pomidorów pojawiają się twarde, wypukłe plamy. Owoce gniją i przedwcześnie opadają.

• Może dochodzić do zamierania i załamywania się łodyg (u pomidora i ziemniaka).

• Bulwy ziemniaków gniją.

• Plon nie nadaje się do spożycia i przechowywania.

Profilaktyka i zwalczanie zarazy ziemniaczanej

Duże znaczenie w zapobieganiu chorobie i ograniczaniu rozprzestrzeniania się patogenu ma utrzymanie czystości uprawy. Resztki po zbiorach należy usuwać, a podłoże głęboko przekopać (np. glebogryzarką). Podłoże w uprawie pod osłonami zaleca się dezynfekować. Powinno się robić kilkuletnie przerwy w uprawie warzyw psiankowatych w danym miejscu (zmianowanie). Są to ziemniaki, pomidory, papryka i bakłażan. Rozsadom pomidora i papryki warto usuwać 1 – 2 najniżej położone liście (które po posadzeniu mogą mieć kontakt z podłożem). Należy unikać moczenia nadziemnych części roślin podczas podlewania. W szklarniach i tunelach rośliny nawadnia się wodą letnią (a nie zimną), co ogranicza stres fizjologiczny. Rośliny warto sporadycznie podlewać gnojówką ze skrzypu, która zawiera krzemionkę i tym samym pozytywnie wpływa na odporność. W ogrodach czy na polu, gdzie jest częsty problem z zarazą ziemniaka, warto wybierać odmiany mało podatne na tę chorobę.

Fragmenty rośliny, na której występują podejrzane symptomy, powinno się wycinać. W przypadku, gdy egzemplarz jest mocno porażony, najlepiej usunąć go całkowicie. Skuteczne zwalczanie zarazy ziemniaka jest możliwe przy szybkim rozpoznaniu i reakcji. Organizm grzybopodobny może mocno rozprzestrzenić się w ciągu zaledwie kilku dni.