Jak zwalczyć mączniaka prawdziwego?

Czym jest mączniak?

Mączniak prawdziwy i rzekomy to poważna choroba grzybowa wielu roślin ozdobnych, warzyw, owoców, a nawet chwastów. Grzyb należący do rzędu mączniakowców (Erysiphales) i objawia się białym nalotem przypominającym mąkę. Przy mączniaku prawdziwym nalot pojawia się po obu stronach blaszki liściowej. Mączniak rzekomy atakuje tylko spodnią część blaszki. Choroba doprowadza do usychania rośliny, a w ostateczności do jej zamierania. Liść pokryty grzybem nie może przeprowadzać procesu fotosyntezy i skutecznie odprowadzać wody.

Mączniak prawdziwy rozwija się w wilgotnym środowisku przy umiarkowanych temperaturach. Grzyb pokrywa liście, kwiaty, ale też i łodygi, pąki i owoce. Mączniak chętnie atakuje kwiaty ozdobne, w tym róże, begonie, petunie. Pojawia się też na agreście i winorośli. Nie oszczędza również warzyw, takich jak dynie, pomidory, pietruszki czy ogórki i owoców (truskawki, jabłonie, grusze). Mączniak atakuje nawet chwasty. Pojawia się na nawłoci i babce lancetowatej.

Oprócz białego nalotu charakterystycznego dla mączniaka, na roślinach widoczne są też czarne punkciki będące zarodnikami grzyba. Zarodniki te w przypadku mączniaka prawdziwego bardzo łatwo się rozprzestrzeniają. Wystarczy lekki podmuch wiatru, żeby przenieść zarodniki na kolejne rośliny i je zainfekować. Mączniak prawdziwy pojawia się na roślinach najczęściej pod koniec lata i na początku jesieni. Ma wtedy idealne warunki do rozwoju. Temperatury w ciągu dnia wynoszą od 18°C do 24°C, a między temperaturami dziennymi i nocnymi występują spore różnice. Grzyb rozwijający się na roślinach dopuszcza wprawdzie do wydania plonów, ale są one niskie i nienadające się do spożycia. Na skutek działania grzyba rośliny ozdobne usychają.

Jak rozpoznać mączniaka prawdziwego?

Mączniaka prawdziwego rozpoznamy po białym mączystym nalocie na obu stronach liści. Na początku widoczne są małe plamki, które z czasem zaczynają obejmować całą powierzchnię liścia, łodygę, kwiaty i owoce. Patrząc na liść z bliska, zobaczymy też czarne zarodniki.

Warto zauważyć różnice między mączniakiem prawdziwym a rzekomym. Mączniak rzekomy jest trudniejszy do zauważenia. Grzyb rozwija się na spodniej stronie liści. Jest to szarawy lub lekko fioletowy nalot przypominający mąkę. Mączniak rzekomy rozwija się w wilgotnym środowisku.

Uszkodzenia wywołane przez mączniaka

Obydwa mączniaki powodują, że rośliny zamierają. Liście, szczególnie na młodych drzewach, zainfekowane przez mączniaka prawdziwego żółkną, a z czasem brązowieją. Roślina powoli usycha. Drzewa owocujące, krzewy i warzywa zaatakowane przez grzyba wydają wprawdzie plony, ale nienadające się do spożycia, obróbki i przechowywania. Mączniak niszczy też rośliny ozdobne, doprowadzając do ich usychania.

Leczenie i zapobieganie mączniakowi

Mączniak to poważna choroba grzybowa, dlatego najlepiej nie dopuścić do jej rozwoju. Jeśli roślina wygląda na słabą, jej liście żółkną, choć jeszcze nie powinny, dokładnie ją obejrzyjmy. Im szybciej zauważymy chorobę, tym szybciej powstrzymamy rozprzestrzenianie się grzyba na inne rośliny. Mączniak prawdziwy nie lubi siarki i miedzi. Zwalczanie tego patogenu możemy rozpocząć od spryskania roślin ekologicznymi preparatami. Kiedy zastosować taki środek? Jeśli w poprzednim roku mieliśmy problem z mączniakiem, prawdopodobnie powróci i w tegorocznej uprawie.

Co pomoże na mączniaka prawdziwego?

• preparaty z siarki i miedzi;
• gnojówka z pokrzywy lub gotowy produkt taki jak Substral Naturen Pokrzywa BIO – pokrzywa sprawdzi się szczególnie przy roślinach ozdobnych, drzewach owocowych, warzywach i winoroślach;
• ekstrakt z grejpfruta – dobry dla ziół i warzyw, ale pomocny też przy ochronie roślin doniczkowych.

Środek na mączniaka prawdziwego dobieramy w zależności od rośliny, na jakiej się pojawił. Choć grzyb jest ten sam, na każdej roślinie występuje trochę inna jego odmiana. Dlatego do zwalczania patogenu na kwiatach, warzywach czy drzewach owocowych potrzebujemy innych środków.

Jakie preparaty na mączniaka zastosować na różnych roślinach?

• Mączniak na Róży: w tym przypadku sprawdzi się np. Substral Kwiaty Kompleksowa Ochrona 2w1. Preparat zwalcza m.in. mączniaka prawdziwego na różach, rododendronach i krzewach kwitnących. Działa nie tylko powierzchownie, ale i na głębsze warstwy rośliny, zapewniając im ochronę przed chorobami. Środek jest gotowy do użycia i możemy go stosować w każdym miesiącu.
• Mączniak prawdziwy Winorośli: do ochrony winorośli stosuje się prewencyjnie pokrzywę BIO, która wzmacnia roślinę i chroni ją przed grzybem.
• Mączniak prawdziwy na Ogórkach: prewencyjnie spryskujemy warzywa Multi-Insektem.
• Mączniak na Truskawce: zapobiegawczo możemy zastosować taki preparat jak Multi-Insekt.
• Mączniak prawdziwy na Pomidorach: do zwalczania mączniaka rzekomego przydatny będzie Substral Ridomil Środek Grzybobójczy. Preparat działa na rozwijający się patogen. Można go zastosować również zapobiegawczo w okresie intensywnego wzrostu warzywa.
• Mączniak na Dębie i innych drzewach: działamy chemicznymi fungicydami.

Zastosowanie chemicznych środków wcale nie daje gwarancji, że w przyszłym sezonie unikniemy ataku grzyba. Mączniak jest chorobą trudną do zwalczania i chętnie powraca. Stosując środki chemiczne, dbamy o okres karencji (w przypadku warzyw i owoców). Opryski przeprowadzamy w miesiącach wskazanych przez producenta, tak żeby owoce i warzywa były zdatne do spożycia.

Jak chronić się przed mączniakiem?

Mączniak prawdziwy – zapobieganie:

• wybierajmy odmiany roślin odporne na działanie grzyba;
• stosujmy nawozy z krzemem i wapniem wzmacniające rośliny i utrudniające rozwój grzyba;
• unikamy nawozów azotowych, które sprzyjają rozwojowi mączniaka;
• rośliny uprawiane w szklarniach dokładnie wietrzymy;
• przycinamy drzewa owocowe na początku każdego sezonu;
• usuwamy i palimy zainfekowane rośliny i porażone fragmenty roślin;
• jeśli w poprzednim sezonie uprawę zaatakował grzyb, tegoroczną profilaktycznie opryskujemy w okresie wegetacyjnym.