Skip to main content
Home

Service menu

  • Szukaj
  • Gdzie kupić
  • Kontakt
  • ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ
Home lovethegarden

Main navigation

  • Produkty
    Trawnik
    Nawozy do roślin
    Podłoża
    Ochrona domu i ogrodu
    Chwasty
  • Marki
    Substral®
    Roundup® Chwastobójczy
  • Narzędzia
    Twój kalendarz ogrodniczy
    Porady i wskazówki na każdy sezon.
    Dowiedz się więcej
    Przewodniki upraw
    Odkryj jak uprawiać dowolną roślinę
    Dowiedz się więcej
    Identyfikator chorób, szkodników i chwastów
    Sprawdź co dolega Twojej roślinie.
    Dowiedz się więcej
    Kalkulator podłoża
    Sprawdź ile podłoża potrzebujesz.
    Oblicz teraz
    Kalkulator mulczu
    Sprawdź ile mulczu potrzebujesz.
    Oblicz teraz
    Wideo
    Odkryj nasze pomocne filmy wideo.
    Obejrzyj teraz
  • Porady i inspiracje
    Chwasty, szkodniki i choroby roślin
    Kwiaty, drzewa i krzewy
    Pielęgnacja ogrodu
    Porady eksperta
    Trawnik
    Własny ogródek
    Zrównoważony rozwój
  • Szukaj
  • Gdzie kupić
  • Kontakt
  • ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ
  1. Home
  2. Narzędzia
  3. Kalendarz ogrodnika
  4. Listopad

Listopad w ogrodzie

Wybierz swój miesiąc

Sty
Lut
Mar
Kwi
Maj
Cze
Lip
Sie
Wrz
Paź
Lis
Gru

Listopad

Listopad w ogrodzie jest miesiącem raczej spokojnym – ogród nie wymaga zbyt wiele pracy, a rośliny szykują się na spoczynek. Dni stają się coraz zimniejsze i krótsze (zmiana czasu następuje w październiku). Nasz ogród powoli zapada w zimowy sen. Pozostaje nam tylko grabienie liści opadłych z drzew, okrywanie roślin na zimę oraz kilka innych pomniejszych prac. Podpowiadamy, jak przygotować ogród na najzimniejszą porę roku.

Listopad w ogrodzie

W tym miesiącu kończy się okres wegetacyjny roślin. Tylko nieliczne krzewy mają jeszcze owoce lub nasiona. Ogród powoli zapada w sen zimowy i wymaga tylko niewielkiego doglądu. Najważniejsze jest grabienie liści, które w listopadzie opadają intensywniej, okrywanie roślin na zimę. Z prac w listopadzie możemy jeszcze wymienić zbiory owoców i warzyw, sadzenie warzyw ozimych, czyli zimujących w gruncie oraz dokarmianie ptaków. Już dziś zastanów się, jak przygotować ogród na zimę, abyś mógł także odpocząć zimową porą i zabrać się ponownie do pracy wiosną. 

  • Owoce
  • Warzywa
  • Rośliny ozdobne
  • Rośliny domowe
  • Trawnik
Borówka

Borówka

Borówka amerykańska to długowieczny krzew wydający pyszne jagodowe owoce. Warto posadzić ją w przydomowym ogródku, a...

Czytaj więcej Borówka
Uprawa aronii

Aronia

Spośród krzewów, które wydają plony w postaci jadalnych owoców, jednym z rzadziej spotykanych w ogrodach jest aronia...

Czytaj więcej Aronia
uprawa wiśni

Wiśnia

Wiśnie w ogrodzie warto uprawiać dla smacznych, kwaskowatych owoców, które spożywa się na surowo, dodaje do deserów, a...

Czytaj więcej Wiśnia
Czosnek

Czosnek

Czosnek (Allium sativum) to niezbędny składnik kuchni, od smażonych potraw po gulasze, curry lub spaghetti po bolońsku...

Czytaj więcej Czosnek
Uprawa szpinaku - w ogródku i na balkonie

Szpinak

Szpinak to wartościowe, zdrowe, niskokaloryczne warzywo o wszechstronnym zastosowaniu. Można go dusić, stosować jako...

Czytaj więcej Szpinak
Groszek pachnący

Groszek pachnący

Groszek pachnący jest niezwykle popularną rośliną pnącą. Wytwarza mnóstwo kwiatów przez całe lato, a niektóre odmiany...

Czytaj więcej Groszek pachnący
Drzewko szczęścia w domu

Drzewko szczęścia

Czterolistna koniczyna, podkowa czy numer siedem to najbardziej znane symbole szczęścia. Czy wiesz, że drzewko szczęścia...

Czytaj więcej Drzewko szczęścia
Rodzaje Wisterii

Wisteria

Wszystkie kwiaty mają swój urok, ale bujne, liliowe grona wisterii skąpane w czerwcowym słońcu potrafią wprawić w...

Czytaj więcej Wisteria
Jak uprawiać i dbać o drzewko bonsai

Bonsai

Wielu ludzi mylnie uważa, że bonsai to gatunek rośliny. W istocie pod tym pojęciem kryje się 1000-letnia sztuka hodowli...

Czytaj więcej Bonsai
ioletowe kwiaty na krzaku budlei, na tle nieba. Na jednym z kwiatów znajduje się motyl

Budleja

Budleja, uznawana za niekwestionowanego lidera wśród kwitnących roślin ogrodowych, zachwyca swymi okazałymi...

Czytaj więcej Budleja
Jak uprawiać storczyki

Storczyki

Storczyki są niezwykle popularnymi roślinami doniczkowymi. Te piękne egzotyczne kwiaty występują w szerokiej gamie...

Czytaj więcej Storczyki

Zbiory owoców w listopadzie

W listopadzie można jeszcze zbierać owoce, w prawdzie jest ich już niewiele – są to niektóre jesienne odmiany jabłek i gruszek. Niektóre owoce osiągają dojrzałość dopiero pod koniec października lub na początku listopada. Odmiany jabłek, które można jeszcze zbierać w listopadzie to Antonówka, Rubin, Idared, Cortland Wicki, Piglos, Pinova, Gloster. Odmiany te można przechowywać przez całą zimę, świetnie nadają się na przetwory, np. powidła i soki. 

Także w listopadzie mamy możliwość zebrania późnych odmian gruszek. Jesienno-zimowe gruszki to Komisówka, Lukasówka, Generał Leclerc. Gruszki odmian jesiennych najlepiej zrywać, kiedy same opadają już na ziemię; a zimowe odmiany najlepiej zebrać na przełomie października i listopada. Gruszki przechowujemy tak samo jak jabłka i jeśli mamy chłodnię, to wytrzymają one w dobrym stanie nawet do stycznia. 

Listopad to także czas zbioru żurawiny, która jest znana ze swoich właściwości leczniczych (bogata w witaminę C, garbniki, kwasy owocowe). Jest ona szczególnie polecana na przeziębienia oraz infekcje dróg moczowych. Zbiory żurawiny mogą zacząć się we wrześniu i trwać do listopada. Istnieją dwa rodzaje żurawiny: błotna i wieloowocowa, które zbiera się ręcznie lub mechanicznie. Z kolei w Stanach Zjednoczonych żurawinę zbiera się na mokro – zalewa się pola uprawne wodą, dzięki czemu owoce odrywają się od krzaków i są od razu transportowane do przetwórni. Żurawina jest świetnym dodatkiem do potraw mięsnych, a także jest wykorzystywana do galaretek, dżemów, soków i herbat. 
Owoce dzikiej róży zbiera się od września do początku zimy. Podobnie jak żurawina, dzika róża ma wysoką zawartość witaminy C – w 100 g owocu jest jej aż 300 mg – a także polifenoli o właściwościach antyoksydacyjnych. Owoce dzikiej róży się suszy i wykorzystuje do herbat, deserów i dżemów. 

Z mniej popularnych owoców jesienno-zimowych zbieramy także kasztany jadalne, jarzębinę, tarninę, berberys, głóg, dereń. 

Prace w sadzie w listopadzie

Listopad to czas na zrobienie przeglądu drzew owocowych i przygotowanie ich do zimowania. Nie wszystkie odmiany jabłoni są odporne na mróz (niektóre drzewa są w stanie wytrzymać temperaturę nawet do -25°C). Bardzo ważne jest to, aby ochronić drzewa owocowe przed niesprzyjającymi warunkami pogodowymi. W tym celu należy osłonić drzewa chochołem ze słomy lub włókniny. Z drzew zbieramy także owoce, które nie opadły, grabimy liście i sprawdzamy ogólny stan drzewa. Jeśli mamy w sadzie brzoskwinie to należy sprawdzić, czy nie są chore. Kędzierzawość liści to jedna z najczęstszych chorób tego drzewa, a koniec jesieni to dobry czas na opryskanie brzoskwiń. 

Warzywa ozime - co siać w listopadzie?

Listopad jest dość zimnym miesiącem z częstymi przymrozkami, może pojawić się także śnieg oraz mocny mróz. W listopadzie sieje się niewiele warzyw. Przeważnie większość warzyw zakończyła już swój okres wegetacyjny. Można jednak posiać warzywa, których plony zbierzemy wiosną Jest to tak zwany siew ozimy. Warzywa sieje się od końca października do początku grudnia – do gruntu wsadza się nasiona, które przezimują do wiosny, dzięki temu rośliny będą zahartowane i dadzą wczesny wiosenny plon. Cebula ozima, czosnek ozimy, a także koper, marchewka, pietruszka i szpinak to niektóre z warzyw, które możemy siać w listopadzie. 

Listopadowe zbiory warzyw

W listopadzie możemy jeszcze zbierać niektóre warzywa, a zwłaszcza te, które wysialiśmy wczesną jesienią i te, które są odporne na zimno. Należą do nich m.in. kapusta biała, por, seler korzeniowy, brukselka, jarmuż, roszponka. Warto dodać, że lekko przemarznięty jarmuż lepiej smakuje: jest bardziej słodki, gdyż zawiera więcej naturalnych cukrów. Zbiory warzyw jesiennych zaczynamy we wrześniu, a kończymy najpóźniej w listopadzie (może się zdarzyć, że wyciągniemy warzywa spod pierwszego śniegu). Późno zebrane warzywa są świetne do kiszenia domowym sposobem. 

Ogród warzywny - prace w ogrodzie w listopadzie

W ogrodzie warzywnym możemy przygotować grządki do siewu zimowego. Najlepiej wybrać miejsce dość ciepłe, z dużą ilością słońca, a osłonięte przed wiatrem. Gleba powinna być lekka i żyzna, bogata w próchnicę. Ziemię należy oczyścić z poprzednich upraw, odżywić nawozem, np. z fosforem i potasem. Resztki roślin, które nie są porażone chorobą, dajemy na kompost. Przekopanie ziemi sprawi, że zniszczymy bytujące w niej larwy szkodników, które chronią się tu przed zimnem. Jeśli nie ma mrozów to możemy także rozrzucić obornik. 

Prace w listopadzie w ogrodzie ozdobnym

Ogród ozdobny nie wymaga wiele pracy w listopadzie. Należy jedynie uprzątnąć zeschnięte liście, które można wykorzystać jako dodatek do kompostu lub przewiewną ściółkę. Ponadto należy usunąć rośliny jednoroczne i byliny. Jeśli ziemia nie jest jeszcze zamarznięta to można posadzić ostatnie krzewy i drzewka ozdobne. Jednak jest to już ostateczność, jeśli z różnych względów nie udało nam się tego zrobić we wrześniu lub październiku. 

Okrywanie roślin na zimę

W listopadzie należy okryć rośliny wrażliwe na chłód. Prace rozpoczynamy od wyściółkowania korą, torfem lub trocinami gleby wokół roślin. Szczególnie zwróćmy uwagę na magnolie oraz różaneczniki, które znoszą całkiem dobrze silne mrozy pod warunkiem, że mają wystarczającą ilość wody. Obfite podlewanie przed zimą i ściółkowanie pomoże im przetrwać mrozy. Z kolei krzewy różane należy okopczykować ziemią na wysokość około 30 cm. Należy to zrobić w okresie, gdy temperatury w ciągu dnia stają się coraz niższe i regularne. Inne krzewy, takie jak berberysy można także okryć, chociaż są one dość odporne na mróz, m.in. berberys koreański (Berberis koreana), berberys Thunberga oraz berberys zwyczajny.

Pozostałe prace w ogrodzie ozdobnym w listopadzie

Listopad to czas na pobranie sadzonek zdrewniałych krzewów liściastych. Najlepiej zacząć pod koniec października lub na początku listopada, w tzw. okresie bezlistnym, czyli po opadnięciu wszystkich liści. Sadzonki pobiera się ze zdrowych pędów, które zakończyły już swój wzrost. Nie należy pobierać sadzonek podczas mrozów! Po odcięciu pędów należy je ukorzenić zanim posadzimy je w gruncie. Tak przygotowane sadzonki wysadzamy do doniczek z wilgotnym piaskiem i umieszczamy je w piwnicy lub garażu na zimę. Wiosną wysadzimy je do gruntu. 

Mimo że listopad jest deszczowym miesiącem, należy regularnie podlewać rośliny, gdy zdarzy się okres suchy. Woda musi pozostać w glebie na zimę, aby rośliny zimozielone nie obumarły.

Na rabatach zabezpieczamy cebule hiacyntów, narcyzy, lilii i tulipanów. Pięciocentymetrowa warstwa ściółki z liści, słomy lub toru będzie odpowiednia. 

Sprawdzamy także pozostałe rośliny na obecność chorób grzybowych – gdy zauważymy porażone fragmenty, to należy je od razu usunąć i zastosować środek grzybobójczy, np. SUBSTRAL Ridomil Środek Grzybobójczy.
 

Pielęgnacja roślin doniczkowych i kwiatów balkonowych w listopadzie

Późna jesień to trudny czas dla roślin w naszych domach ze względu na wzmożone ogrzewanie i suche powietrze w mieszkaniach. Także brak słońca wpływa negatywnie na rozwój naszych roślin. Nie wszystkie rośliny zniosą takie warunki, dlatego trzeba zadbać o te najbardziej wrażliwe. Większość roślin i tak przejdzie w stan spoczynku, lecz nie oznacza to nie należy o nie dbać. 

Na początku rozejrzyjmy się po mieszkaniu i zobaczmy, gdzie stoją nasze kwiaty. Niedobór światła sprawi, że ich liście będą opadać lub roślina zwiędnie. Postarajmy się poprzestawiać donice tak, aby umożliwić roślinom jak największy pobór światła. 

Kolejną kwestią, na którą trzeba zwrócić uwagę jest wilgotność powietrza, która zimą jest bardzo niska w naszych mieszkaniach (z powodu ogrzewania centralnego). Z tego powodu należy kwiaty zraszać mgiełką wodą lub zaopatrzyć się w nawilżacz powietrza. W ostateczności można postawić w pokoju miskę z wodą. 

Temperatura to kolejny czynnik istotny w rozwoju kwiatów doniczkowych. Niektóre dobrze znoszą cieplejsze pomieszczenia (np. kaktusy czy sukulenty); inne rośliny muszą zostać przeniesione do chłodniejszego miejsca, np. do piwnicy. Zimą, gdy w domu jest ciepło (około 20-21°C), bardzo łatwo o duże wahania temperatur. Wystarczy na chwilę otworzyć okno, by podmuch zimnego powietrza szybko obniżył temperaturę w pokoju, nawet poniżej 15°C. Dla wrażliwych kwiatów takie mroźne powietrze może być zabójcze, dlatego nie narażajmy naszych roślin na częste przeciągi.
Zimą ograniczamy podlewanie i nawożenie. Podlewamy tylko wtedy, gdy ziemia w doniczce jest naprawdę sucha (górna warstwa, około 3 cm). Nie nawozimy roślin – jedynie te, które kwitną jesienią lub zimą, np. fiołek alpejski, azalia doniczkowa, kliwia pomarańczowa, guzmania.

Kwiaty na balkonie i tarasie podlewamy, dopóki ziemia nie zamarznie. Rośliny wieloletnie podlewamy rzadziej, oczyszczamy je z suchych liści i przekwitłych kwiatów. Sprawdzamy, czy na roślinach nie ma szkodników oraz oznak chorób. Rośliny wrażliwe na mróz przenosimy do piwnicy, np. oleandry, kanny, hortensje, figi, miniaturowe róże lub agawy. 
 

Pielęgnacja trawnika w listopadzie

Koniec jesieni to czas, gdy trawnik wymaga mniej pracy. Jeśli trawa nadal rośnie, z powodu ciepłej jesieni, to nadal kosimy ją regularnie. Ostatnie koszenie należy wykonać w połowie listopada (jeśli jest ciepły i suchy) na wysokość około 5 cm. Potem trawnik "zasypia" na okres zimowy. 

Grabienie liści

Pozostałe prace to grabienie opadłych liści – chociaż ten zabieg ma swoich przeciwników jak i zwolenników. Ci, którzy grabią mówią, że gruba warstwa liści stanowi barierę dla powietrza, które nie dostanie się w głąb gleby. Powoduje to rozwój pleśni śniegowej wywołanej przez grzyba rodzaju Fusarium nivale. Rozwija się on właśnie w wilgotnych miejscach i sprzyja mu gruba warstwa liści lub śniegu na trawie. Brunatny nalot na trawie bardzo szybko może się rozlać na większe fragmenty trawnika.

Przeciwnicy grabienia liści mówią, że rozkładające się liście pomagają nawozić ziemię, utrzymują odpowiednią wilgoć ziemi, chronią ją przed mrozem oraz są schronieniem dla jeży. Liście pełnią ważną rolę w naszym ekosystemie, dlatego pozostawienie ich na zimę może być dobrym rozwiązaniem, jeśli nie lubimy grabić. 

H3: Konserwacja sprzętu ogrodniczego
Pod koniec listopada warto sprawdzić nasz sprzęt ogrodniczy i zobaczyć, czy nie jest on zepsuty lub uszkodzony. Szczególnie zwróćmy uwagę na kosiarkę, którą należy wyczyścić przed zimą z pozostałości trawy i chwastów. Można ją także naoliwić, wymienić olej, naostrzyć noże tnące. 
Sprawdzamy także pozostałe narzędzia jak grabie, łopaty, wiadra, spryskiwacze. W razie uszkodzeń, kupujemy nowe. 
 

Prace w tym miesiącu
Uporządkuj rabaty i skrzynie usuwając martwe i obumierające liście oraz wyblakłe łodygi kwiatów.
Nadal masz czas na posadzenie cebulek kwitnących wiosną, ale musisz załatwić to szybko.
Donice i skrzynie obsadzone zimozielonymi i kwitnącymi zimą roślinami zapewnią Ci wiele miesięcy pięknych kolorów.
Wszystkie kwiaty hodowane w donicach postaw na cegłach lub nóżkach, aby uniknąć stania w wodzie.
Pamiętaj o grabieniu spadających liści – w szczególności na trawniku i w pobliżu małych roślin. Zgrabione liście możesz wykorzystać do zrobienia kompostu.
Jeśli uprawiasz warzywa na ciężkiej, gliniastej glebie pamiętaj aby ją przekopać.
Jeśli nie zrobiłeś tego w zeszłym miesiącu – przytnij róże nawet o połowę by zapobiec niszczeniu korzeni przez wiatr.
To najlepszy miesiąc na przycinanie twardych gałęzi różnych krzewów liściastych.
Pamiętaj o dokarmianiu ptaków odpowiednią wysokoenergetyczną karmą by zapewnić im przetrwanie zimy.
Przed rozpaleniem ogniska sprawdź czy w pobliżu nie ma hibernujących jeży.
Wrzuć piłkę tenisową do stawu by zapobiec zamarznięciu całej powierzchni.
Ostrożnie roztop zamarznięte stawy patelnią lub garnkiem z gorącą wodą. Nie rozbujaj lodu – może to zaszkodzić rybom.
Posadź ząbki czosnku, ale upewnij się wcześniej że jest to odmiana odpowiednia do jesiennego sadzenia.
Sprawdź czy węzły i kołki są odpowiednio zabezpieczone by korzenie drzew nie poruszały się przy zbyt silnym wietrze.
Pamiętaj by woda w wanienkach dla ptaków nie była zamarznięta, aby mogły ją pić i kąpać się.
Zbierz i przechowuj liście dalii, gdy pierwsze mrozy zaczernią liście.
Zaizoluj donice i skrzynie, aby chronić korzenie roślin przed zimnem i mrozem.
Sprawdź kompost przechowywany w pojemnikach, aby upewnić się, że nie wysycha. Nawet po deszczu kompost może pozostać dość suchy.
Nadal masz czas by posiać odporny na zimę bób do wczesnych zbiorów w przyszłym roku.
Rzodkiewki, rzeżuchę, sałatę i sałatę lodową nadal może uprawiać w doniczkach na parapetach lub w oranżerii.
To świetny czas na sadzenie wytrzymałych drzew, krzewów, pnączy, róż, bylin i żywopłotów.
Możesz przesadzić małe drzewa liściaste, krzewy i pnącza rosnące w niewłaściwych miejscach.
Chroń narzędzia przed nadmierną wilgocią, aby zapobiec ich rdzewieniu. Metalowe części możesz nasmarować naoliwioną szmatką.
Jeśli jeszcze tego nie zrobiłeś, nakarm trawnik odpowiednim nawozem by zwiększyć jego siłę.
Jeszcze jest czas na zakładanie nowego trawnika z nasion lub rolki zanim nadejdzie zima.
Kontynuuj koszenie trawnika jeśli temperatura jest łagodna, a trawa wciąż rośnie.
Zamiataj grzyby, zanim ich czapki otworzą się i rozprowadzą zarodniki.
Kontynuuj usuwanie jabłek, gruszek i śliwek dotkniętych brązową zgnilizną, aby zapobiec jej rozprzestrzenianiu się.
Chroń zimującą kapustę za pomocą siatki, aby utrzymać ptaki (zwłaszcza gołębie) z daleka.
Zapobiegaj uszkodzeniom drzew powodowanym przez króliki, jelenie i wiewiórki stosując plastikowe ochraniacze na drzewa.
Środki chwastobójcze nie są skuteczne w chłodne dni. Usuwaj chwasty za pomocą motyki by zapobiec ich utrwaleniu.
Powiązane produkty
PL_1627101_SUB_PS.png

SUBSTRAL Saprol Środek Grzybobójczy do Roślin Ozdobnych

PL_1635101_SUB_PS.png

SUBSTRAL Proplant Środek Grzybobójczy Fytoftoroza

PL_1653101_SUB_PS.png

SUBSTRAL Syllit Środek grzybobójczy Kędzierzawość

1640101-SUB-NAT-KOMPLEKSOWA-OCHRONA-12X800ML.png

SUBSTRAL Naturen Kompleksowa Ochrona

Nowość

Znajdź sklep blisko siebie

Szukasz specjalistycznej porady ogrodniczej? A może po prostu szukasz konkretnego produktu? Odwiedź lokalny sklep i uzyskaj pomoc od personelu.

Prace do wykonania w Listopadzie

Naturalne zwalczanie szkodników

Naturalne zwalczanie szkodników

Ogród przez cały rok - to nowa seria filmów poradniczych od Pana dr Artura Zagajewskiego - doktora nauk rolniczych...

Czytaj więcej Naturalne zwalczanie szkodników
rośliny domowe

Pielęgnacja roślin domowych

Ogród przez cały rok - to nowa seria filmów poradniczych od Pana dr Artura Zagajewskiego - doktora nauk rolniczych...

Czytaj więcej Pielęgnacja roślin domowych
Choroby i szkodniki porzeczki

Choroby i szkodniki porzeczki – jak je zwalczać?

Jak rozpoznać choroby i szkodniki na porzeczkach? Choć porzeczki są roślinami mało wymagającymi pod względem stanowiska...

Czytaj więcej Choroby i szkodniki porzeczki – jak je zwalczać?
Image for Listopad

Odkryj wszystkie nasze artykuły

Footer

  • Nasz cel
  • Kontakt
  • Eastern Europe Distributors
  • Marki
  • Warunki korzystania
  • Zrównoważony rozwój
  • Polityka prywatności
  • Preferencje dotyczące plików cookie

Evergreen Garden Care Poland Sp. z o.o.,
ul.Ostrobramska 101 A,
04-041 Warszawa,
Polska

© 2019 Evergreen Garden Care Poland. Substral® i Scotts® są zastrzeżonymi znakami towarowymi OMS Investments, Inc. i są używany na podstawie licencji od OMS Investments, Inc.
Roundup® jest zarejestrowanym znakiem towarowym i jest używany na podstawie licencji.

Flag of Poland Inne kraje
A local version of The Love The Garden website exists

Switch over if you want to find gardening products and brands available in your country.

Combined ShapeCombined Shapeicon--plusGroup