Skuteczne sposoby na zwalczanie wełnowców
Czym są wełnowce?
Wełnowce to jedne z najbardziej kłopotliwych do zwalczenia szkodników roślin hodowanych w naszych mieszkaniach. Zaniedbanie ich zwalczania często prowadzi do obumierania posiadanych okazów, dlatego likwidacja tych szkodników musi być podjęta tak szybko, jak to możliwe.
Wełnowce – skąd się biorą te owady? Wełnowce, inaczej czerwce mączyste, nazwa łacińska Pseudococcidae, to niewielkie owady zaliczane do pluskwiaków, żyjące w naturze zazwyczaj w ciepłych i wilgotnych miejscach. Wiele ich gatunków to popularne szkodniki roślin uprawnych i ozdobnych, atakujące uprawy polowe, szklarniowe i domowe. Wełnowce są nosicielami niektórych chorób roślin. Larwy oraz samice mają ciało pokryte wydzieliną woskowatą.
Jak rozpoznać wełnowce?
Dorosłe wełnowce osiągają do kilku milimetrów długości. Dorosłe samce i samice różnią się wyglądem. Samce podobne są do małych os i zaopatrzone w skrzydła. Z kolei segmentowane ciało samic jest bezskrzydłe, pokryte nitkami woskowatej wydzieliny, koloru biało-szarego, przez co z wyglądu kojarzą się z kłębkami waty.
Owady te żywią się sokiem zaatakowanych roślin, powodując zniekształcenia pędów, liści, pąków kwiatowych, zawiązków owoców, ich zamieranie oraz opadanie. Zazwyczaj można je znaleźć na spodniej stronie liści lub na łodygach, jednak zasiedlają wszystkie części roślin, włącznie z korzeniami.
Roślina zaatakowana przez wełnowce traci liście – czasem nawet zupełnie, przestaje rosnąć, a potem zamiera. W czasie żerowania można znaleźć miodową rosę na roślinach, a to pożywka dla grzybów. Niejednokrotnie zatem jednocześnie roślina jest pożerana przez wełnowce i grzyby.
Uszkodzenia, jakie czynią wełnowce w ogrodzie
U roślin zaatakowanych przez wełnowce pojawiają się takie objawy jak: zahamowanie wzrostu, żółknięcie i zasychanie liści, a w skrajnych przypadkach zamieranie pędów i całych roślin. Ponieważ większość gatunków wełnowców to organizmy polifagiczne, czyli mające wiele żywicieli, szkodniki te mogą zaatakować większość trzymanych w domach, także pod osłonami, roślin. Do żywicieli wełnowców zalicza się m.in. rośliny takie jak: wilczomlecze, storczyki, bromelie, draceny, kamelie, difenbachie, fikusy oraz wiele innych, szczególnie sukulenty.
Zwalczanie i zapobieganie wełnowcom
Jak zwalczać wełnowce? W przypadku niewielkiej liczebności szkodników można stosować metody podobne do zwalczania tarczników, z którymi wełnowce są blisko spokrewnione. Owady usuwa się delikatnie za pomocą wacika, szczoteczki lub gąbki tak, by nie uszkodzić rośliny. Po mechanicznym usunięciu widocznych wełnowców roślinę trzeba dokładnie przemyć roztworem szarego mydła lub mydła potasowego z wodą, denaturatem bądź mieszaniną wody z 50-60% alkoholem (10:1). Roztworem przemywać trzeba całą roślinę, inaczej zwalczanie wełnowców będzie nieskuteczne. Czyszczenie roślin musi być powtarzane aż do usunięcia owadów. Do zwalczania wełnowców używa się 50% roztworu alkoholu, najlepiej izopropylowego z dodatkiem detergentów zawierających laurylosiarczan sodu (SDS, SLS). Alkohol izopropylowy rozpuszcza warstwę woskową, podczas gdy laurylosiarczan sodu działa toksycznie na owady.
Co jednak, kiedy nie można wykonać przemywania – np. w przypadku kolczastych sukulentów – by pozbyć się wełnowca? Zwalczanie wełnowców można wykonać za pomocą prysznica. W podobny sposób można usunąć też owady atakujące korzenie i szyjkę korzeniową. Rośliny można także zanurzyć razem z korzeniami w ciepłej wodzie na 30-40 minut.
Jak zwalczyć wełnowce, gdy domowe sposoby nie pomagają? Poza metodami domowymi do zwalczania wełnowców można posłużyć się chemicznymi środkami ochrony roślin. Należy użyć preparatów o działaniu systemicznym, ponieważ woskowe okrycie ciała chroni szkodnika przed bezpośrednim działaniem preparatów kontaktowych. Wełnowce żerują na roślinie i giną po spożyciu zatrutego soku.
Jak chronić się przed wełnowcami?
Nowe rośliny trzeba poddać kilkutygodniowej kwarantannie i obserwować, czy nie pojawiają się na nich niepokojące objawy. Roślinom warto zapewnić zbliżone do optymalnych warunki rozwojowe, by w razie ataku przez szkodniki nie zostały zbyt szybko osłabione. Rozwojowi wełnowców w warunkach domowych można zapobiegać, zraszając często rośliny, ponieważ gatunki atakujące rośliny domowe zazwyczaj preferują suche powietrze.
